Toyota (โตโยต้า) พวกเขาไม่ใช่ผู้ผลิตรถยนต์รายแรกของไทย แต่เราสามารถกล่าวได้ว่าเกือบจะทุกนโยบายที่เกี่ยวกับอุตสาหกรรมยานยนต์ของไทยนั้น ถูกร่างขึ้นมาด้วยรถยนต์ของ Toyota

เราอาจจะคิดว่า บริษัทเอกชนนั้นไม่น่าจะมีอิทธิพลต่อการกำหนดนโยบายของรัฐขนาดนั้น หรือต่อให้มี ก็ไม่ได้ถึงกับเป็นผู้ริเริ่ม แต่ว่า ท่านทราบไหมละครับว่า Toyota เป็นบริษัทที่มีฝ่ายที่ชื่อว่า "รัฐสัมพันธ์" อยู่ ซึ่งหน้าที่นั้นก็คือการดำเนินกิจการร่วมกับภาครัฐ

แน่นอนว่าสำหรับบริษัทที่มีความสำคัญ เป็นเจ้าตลาดอย่าง Toyota ก็สามารถที่จะเสนอ "ความเห็น" เกี่ยวกับนโยบายหลาย ๆ อย่างที่รัฐอาจจะคิดขึ้นมา เราอาจจะไม่ค่อยได้รับรู้ถึงอิทธิพลเหล่านี้ จนกระทั่งการมาของผลิตภัณฑ์ที่ทำขายออกมาแล้ว

วันนี้ เราได้รวบรวม 5 นโยบายสำคัญที่ส่งผลต่อตลาดรถยนต์ของไทย อันเกิดมาจากรถยนต์ของ Toyota 5 รุ่น

1. อุตสาหกรรมการผลิตรถยนต์ของไทย ก่อร่างสร้างตัวขึ้นจากการผลิตรถยนต์ Toyota Corolla

Toyota Corolla (โตโยต้า โคโรล่า) เราย้อนประวัติของรถรุ่นนี้ให้ท่านชมกันไปแล้ว เมื่อเราเห็น Corolla ตามท้องถนนเราก็คงไม่คิดอะไร แต่อุตสาหกรรมยานยนต์ไทยนั้นเติบโตมาได้ด้วยรถรุ่นนี้

ก่อนหน้าที่จะมีการผลิต Toyota Corolla รถยนต์ที่ประกอบในไทยล้วนแล้วแต่ผลิตขึ้นจากชิ้นส่วนนำเข้า Complete Knock Down แต่สำหรับกรณีของ Toyota Corolla (และ Nissan Sunny) นั้น มาพร้อมกับช่วงที่โรงงานผลิตชิ้นส่วนจำนวนมากก่อตั้งขึ้นมา และนโยบายของรัฐเองก็สนับสนุนให้เกิดการใช้ชิ้นส่วนในไทยมากขึ้นเรื่อย ๆ จนมีนโยบายตั้งกำแพงภาษีนำเข้ารถยนต์ระดับบ้าน ๆ ให้มาผลิตในไทยเสียหมด อันเป็นจุดเริ่มต้นของอุตสาหกรรมการผลิตรถยนต์ในไทย ไม่ได้แค่ประกอบอีกต่อไป

2. รถยนต์กระบะกลายมาเป็นสินค้าส่งออกที่สร้างรายได้อันดับ 1 ของไทย ก็เพราะ Toyota Hilux

ในช่วงปลายยุค 1970 ต้นยุค 1980 หลังจากที่อุตสาหกรรมยานยนต์ก่อตั้งขึ้นมา แต่ยังไม่แน่นอนว่าจะอยู่รอดหรือไม่ Toyota Hilux (โตโยต้า ไฮลักซ์) เป็นหนึ่งในรถกระบะหลายรุ่น ที่ได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีมาตั้งแต่ยุค 1980 เนื่องจากรถเหล่านี้ถูกนำไปใช้ในธุรกิจทั้งขนาดเล็ก กลาง และใหญ่ มีราคาถูกและอเนกประสงค์

ปรากฎการณ์หนึ่งที่ชัดเจนขึ้นมา คือการที่รถยนต์เพื่อการพาณิชย์ เช่น รถกระบะ ได้รับความนิยมมากกว่ารถยนต์นั่งส่วนบุคคล และ Toyota ประเทศไทยเองก็เห็นกระแสนั้นมา จนตัดสินใจทำตลาด ยึดครองหัวใจคนไทยผู้รักในความทนทานมาตลอดกว่า 40 ปีนี้ หรือว่าพวกเขาเป็นคนสร้างกระแสนั้นขึ้นมาเองกันนะ?

3. รถยนต์ที่สร้างความภาคภูมิใจแก่คนไทย Toyota Soluna

ถ้าหากจะมีรถรุ่นใดที่คนไทยรับเข้ามาว่าเป็นรถยนต์ของไทยอย่างแท้จริง ก็คงจะหนีไม่พ้น Toyota Soluna (โตโยต้า โซลูน่า) ประวัติของรถรุ่นนี้เราคงไม่กล่าวถึงแบบเจาะลึก เพราะเราคิดว่าทุกท่านทราบดีอยู่แล้ว มันเป็นรถที่เปิดตัวในต้นปี 1997 จากความต้องการรถยนต์ขนาดเล็กที่ประโยชน์ใช้สอยดีเยี่ยม ราคาประหยัดและทนทาน รถ Toyota Soluna ใช้ชิ้นส่วนที่ผลิตในประเทศถึง 90% เป็นรองเพียงแค่รถยนต์รุ่นเดียว ที่ออกมาก่อนหน้านั้นไม่กี่เดือน

รถธรรมดา ๆ คันนี้ เป็นนิมิตรหมายที่แสดงให้เห็นว่า อุตสาหกรรมยานยนต์ของไทยมาถึงจุดที่สำเร็จแล้ว ในที่สุดเรามีรถยนต์ซึ่งถูกพัฒนามาสำหรับคนไทยโดยเฉพาะ และผลิตในไทยเกือบจะทุกชิ้นส่วน แม้แต่เครื่องยนต์ก็ไม่ได้ต้องไปนำเข้าจากอิตาลี่แต่อย่างใด...

4. ภาษีสรรพสามิตรูปแบบประหลาด ผลจากการสร้าง Toyota Fortuner

ในปลายปี 2004 ได้เกิดปรากฎการณ์บางอย่างขึ้นในหน้าประวัติศาสตร์ยานยนต์ไทย มีรถรุ่นใหม่ปรากฎขึ้น ซึ่งเป็นที่โจษจันกันทั่วราชอาณาจักร Toyota Fortuner (โตโยต้า ฟอร์จูนเนอร์) ราชันย์แห่งท้องถนน ได้ถือกำเนิดขึ้นแล้ว

Toyota เคยขอความร่วมมือกับรัฐบาลในการไม่กำหนดรถกระบะช่วงล่างแบบคอยล์สปริงเข้าไปในภาษีสรรพสามิตระดับที่สูงกว่าเทียบเท่ารถเก๋ง และนั่นทำให้ Toyota Fortuner สามารถมีราคาจำหน่ายที่คุ้มค่า เนื่องจากเสียภาษีในแบบรถกระบะพาณิชย์ที่เรากล่าวถึงไปก่อนหน้านั้นแล้ว และให้กำเนิดรถยนต์ประเภท "PPV" หรือรถ SUV พื้นฐานรถกระบะ แต่มีความนิ่มนวลขึ้นมา จนได้รับความนิยมมากในปัจจุบัน

5. นโยบายของรถยนต์ไฟฟ้า ถูกกำหนดมาเพราะ Toyota Camry Hybrid

รถยนต์ไฟฟ้าเป็นกระแสที่กำลังมาแรงในปัจจุบัน แต่การที่เราจะมีรถยนต์พลังงานไฟฟ้าใช้ เราก็ต้องมากำหนดนโยบายกันใหม่ จะจ่ายภาษีรายปีกันอย่างไร? สรรพสามิตกี่เปอร์เซ็น? ชิ้นส่วนนำเข้ามีโควต้าพิเศษไหม? และนิยามของรถยนต์ไฟฟ้านั้นรวมรถ Hybrid ด้วยหรือไม่?

Toyota Camry Hybrid (โตโยต้า แคมรี่ ไฮบริด) เปิดตัวในปี 2009 แต่ก่อนที่จะมานั้นต้องเกิดการกำหนดภาษีสรรพสามิตรูปแบบใหม่ที่ถูกลง เนื่องจากเป็นรถรักษ์โลก และนั่นส่งผลทำให้รถยนต์หรูหลากหลายรุ่นในปัจจุบันก็เป็นระบบไฮบริดไปเสียหมดแล้ว จนทำให้ Camry Hybrid กลายมาเป็นรถที่เปลี่ยนโฉมหน้าตลาดของไทยไปอย่างสิ้นเชิง

สรุป

หวังว่าบทความนี้จะทำให้เราเห็นภาพมากขึ้นนะครับ ว่า Toyota มีความสำคัญต่อตลาดรถยนต์ในไทยมากแค่ไหน และสิ่งที่ Toyota ทำไว้นั้น ก็มีทั้งเรื่องที่ดี และเรื่องที่ไม่ดี ในฐานะผู้บริโภค เรื่องต่าง ๆ เหล่านี้ ส่งผลโดยตรงต่อพวกเราอยู่แล้ว และการที่เราทราบ ก็อาจทำให้เราเข้าใจวิธีคิดของบริษัทรถยนต์มากขึ้นกว่าเดิม